کلام حق 309

بسم الله الرحمن الرحیم 

کرامت واقعی از دیدگاه حدیث و آیات قرآن چیست؟

از امیرالمؤمنین علی علیه السَّلام در نهج البلاغه آمده است: ای پرستش کننده درست بنگر! به آنچه که قرآن از صفات خدا بیان می دارد، اعتماد کن و از نور هدایت اش بهره گیر، و آنچه را که شیطان تو را به دانستن آن کنجکاو می کند و کتاب خدا بر تو واجب نکرده و در سنت پیامبر (ص) و امامان سلام اللّه علیها نیامده رها کن و علم آن به خدا واگذار که این نهایت حق پروردگار بر  توست. آنان که در علم دین استوارند، خداوند آنان را در فرو رفتن در آنچه که بر ایشان پوشیده است و تفسیر آن را نمی‌دانند و از فرورفتن در اسرار نهان بی نیاز ساخته است، و رَاسخُون در علم آنان هستند که در تعمق در آنچه خداوند واجب شان نساخته دوری کرده اند. 
گاهی شیطان سعی دارد با چیزهای خارق العاده که نه در قرآن به عنوان فضیلت ذکر شده و نه اهل بیت علیهم السَّلام آن حالات بر خود ذکر کرده اند، برخی افراد جاهل را به سوی آن افراد (که ادعای داشتن کرامت می کنند) سوق دهد و گاهی از نادانی، آنها را کرامت تصور می کنند، در حالی که تعریف کرامت امر دیگری است.

مثال می گویند فلانی هنگامی که به درب منزل خود می‌رسید درب بر روی او باز می شد! در این امر دقت کنیم در کجای قرآن و حدیث آمده است که کسی که به منزل خود رود، اگر متقی و پرهیزکار باشد درب‌ بر روی او خودبخود گشوده می شود و آن نشانِ فضل اوست و نوعی کرامت یا کریم داشتن او نزد خداوند است؟ اگر چنین باشد یک مرتاض هندی هم چنین قدرتی دارد، پس او را صاحب کرامت بنامیم؟ پس وقتی یک مرتاض هندی هم که کافر است چنین قدرتی دارد، قطعاً شیطان در این دو امر می تواند برای فریفتن جاهل بطور مشترک ظاهر شود.

برای تبیین حدیث فوق به شرح آیه ای از قرآن می پردازیم که حق تعالی می فرماید: أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّیْرُ صَافَّاتٍ کُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِیحَهُ ۗ (۴۱_نور)

پس کتاب خدا، فهم صَلاة حیوانات را بر همه ما ناآشنا قرار داده است و نفرموده برخی از شما نمی فهمید، بلکه می فرماید: تسبیح آنان بر همه شما پوشیده و نهان است و نمی فهمید و فقط خداوند است که به آن علم دارد.

وَ إِنْ مِنْ شَیْ‏ءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ (۴۴_اسراء) اگر حق تعالی برخی را می فرمود یعنی اشکال از شماست، بروید و خود را اصلاح کنید تا مانند آن برخی شوید که نماز و صَلاة پرندگان را می فهمند و می بینند و می شنوند. حال کسی یا بر خود او ظاهر شود و ادعا کند، یا دیگران در حق او ادعا کنند که فلان عالم هنگام ظهر ذکر پرندگان می شنید و می فهمید؛ پس طبق حدیث مولا امیرالمؤمنین این شیطان است که ما را به کنجکاوی وا می دارد در امری که خدا ما را برای دانستن آن واجب نکرده است، کنجکاوی کنیم. رَبِّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ أَنْ أَسْئَلَکَ ما لَیْسَ لِی بِهِ عِلْمٌ، پس هرگز اسم این امر را نمی توان کرامت گذاشت.

کرامات آن است که مثال گویند فلان عالم، زن بداخلاق و بددهنی داشت ولی با او مهربان بود و با او صبر می کرد و ملاطفت می نمود، چون این نشانه کریم بودن اوست و شیطان که دشمن انسان است هرگز چنین هدیه ای به انسان نمی بخشد، یا گویند فلان انسان بیسواد آیات قرآن را می دید می شناخت. بسیاری از افراد مؤمن و جاهل زمانی که سمت عالِمی می روند به جای این که به علم و دانش او از قرآن و حکمت و حدیث اهمیت دهند و به آنچه می توانند از او برای سعادت خود فراگیرند، به دنبال کارهای خارق‌ العاده ای از او می گردند تا او را به عنوان یک ولی خدا بپذیرند. به فرض هم آن عالِم ذکر و تسبیح پرندگان بشنود و به من نوعی یاد بدهد، چه سودی در هدایت و توحید من جز گمراهی من دارد؟! 

کسانی که با معیار کرامت با جهل به تعریف کرامت در جستجوی اولیاءالله هستند فرجام شان چون جاهلانِ قوم موسی نبی می شود که با شنیدن صدای عجیب از دهان گوساله مشرک شدند و به سامری ایمان آوردند. "إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ" یعنی من نیامده‌ام با کتاب خدا به شما بگویم، دزدی و زنا نکنید، دروغ نگویید، با والدین خود مهربان باشید و... این‌ها را پیامبران پیش از من نیز گفته بودند، من آمده‌ام تا برتر و کامل‌تر از این‌ها با شما سخن بگویم و راه توحید و معرفت را به شما نشان دهم.